Ο διακεκριμένος οικονομολόγος, και επί σειράν ετών σύμβουλος του Ανδρέα Παπανδρέου, Αδαμάντιος Πεπελάσης έδωσε χθες στην Πόπη Τσαπανίδου του ΣΚΑΪ δραματική συνέντευξη εκφράζοντας την αγωνία και τους φόβους του για όσα έρχονται στην Ελλάδα.
Παραθέτω το μεγαλύτερο μέρος της συνέντευξης, ώστε να μπορέσετε καλύτερα να τη μελετήσετε:
Α. Πεπελάσης: «(…) Δέστε τι έκανε ο Παπανδρέου όλους αυτούς τους μήνες. Είχε μια κυβέρνηση που δε λειτουργούσε, απλώς λογοκοπούσε. Και προς στιγμήν μάλιστα υπερέβησαν τα όρια. Ότι γίναμε υπόδειγμα του τρόπου με τον οποίο μια οικονομία μπορεί να ξαναβρεί το δρόμο της, γίναμε υπόδειγμα στην Ευρώπη, μας χειροκροτούν όλοι, κλπ. Κι εσείς κι εγώ και όλοι μας γνωρίζομε ότι η Ευρώπη δεν μας χειροκροτεί. Η Ευρώπη σε εισαγωγικά μας απεχθάνεται αυτή τη στιγμή, γιατί δεν θέλει να γίνομε παράδειγμα στον Ευρωπαϊκό χώρο. Λοιπόν;»
Π. Τσαπανίδου: «Τι άλλαξε, ωστόσο, κύριε Πεπελάση, κι εκεί που μέχρι σήμερα αποφάσισαν να στηρίξουν τη χώρα μας, μας έβαλαν στο Μηχανισμό Στήριξης, μας έδιναν τις δόσεις κανονικά, έβλεπαν ότι τα νούμερα δε βγαίνουν, ωστόσο συνέχιζαν να μας δίνουν, και ξαφνικά απειλούν με μη καταβολή της δόσης;»
Α. Πεπελάσης: «Έχω μια πολύ απλή ερμηνεία. Το ίδιο ερώτημα θέτω και στον εαυτό μου τις τελευταίες ημέρες επίμονα. Τι έγινε; Τους δείξαμε ότι είμαστε αναξιόπιστοι. Από τον Παπακωνσταντίνου έως τον Πρωθυπουργό. Κι από το Σαμαρά ως… Δεν τολμήσαμε να τους δώσουμε την αληθινή εικόνα. Απλώς…»
Π. Τσαπανίδου: «Μα δεν ήταν εδώ, κύριε Πεπελάση; Ελέγχανε μαζί μ’ εμάς τα νούμερα.»
Α. Πεπελάσης: «Και έβλεπαν τα χάλια μας, αλλά περίμεναν από τέρμινο σε τέρμινο ότι κάποια στιγμή θα συνέλθουμε.»
Π. Τσαπανίδου: «Στο μεταξύ πρόλαβε να θωρακιστεί η Ευρώπη απέναντι στην Ελλάδα. Τι θα σημαίνει μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη;»
Α. Πεπελάσης: «Θα σημαίνει ζημιά μεγάλη και ταραχή και στην Ευρωζώνη και εδώ.. Υποθέτω ότι αυτοί μετράν – και μάλιστα οι κοινωνίες τους, όχι οι υπεύθυνοι – μετράν το σχετικό κόστος. Ποιο είναι μεγαλύτερο κόστος. Είναι δυνατόν η Ελλάδα να παραμένει εκεί και να περιπαίζει την Ευρώπη διαρκώς; Κι εδώ φτάσαμε τώρα.»
Π. Τσαπανίδου: «Η αξιοπιστία μας είναι αυτή που μας προδίνει;»
Α. Πεπελάσης: «Η αξιοπιστία μας! Δεν είναι; Εάν υπήρχε μεγάλη αξιοπιστία σ’ εμάς και στην κυβέρνησή μας, δεν θα επέμεναν τόσο ώστε να είναι ο Σαμαράς τώρα συνυπεύθυνος για το τι θα ακολουθήσει από δω και πέρα. Αυτή είναι πρωτοφανής επιμονή. Είναι όρος, απ’ ό,τι άκουσα κι απ’ ό,τι διαβάζω.»
Π. Τσαπανίδου: «Ένας όρος που επιβλήθηκε και στην Πορτογαλία. Συναίνεσαν το κόμματα στην Πορτογαλία προκειμένου να υπογράψουν το μνημόνιο και να εγκριθεί η βοήθεια εκεί.»
Α. Πεπελάσης: «Κυρία Τσαπανίδου, τα κόμματα στην Πορτογαλία, και οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, έκατσαν κάτω στο ίδιο τραπέζι από την πρώτη στιγμή και κουβέντιασαν. Εμείς τι κάναμε;»
Πόπη Τσαπανίδου: «Κύριε Πεπελάση, υπάρχει μια κόκκινη γραμμή της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, της Νέας Δημοκρατίας, απέναντί στο μνημόνιο. Οι όροι σύγκλισης μάλλον ειπώθηκαν ξεκάθαρα στο “Ζάππειο 2”. Ίσως τα βρήκανε κι όλα μεταξύ τους με το τηλεφώνημα που είχε προηγηθεί.
Εγώ θέλω να σας ρωτήσω: ο μέσος Έλληνας, ο οποίος βλέπει ότι έχει τρέξει ένας χρόνος τώρα με τόσο μεγάλες θυσίες, το μνημόνιο νούμερο ένα, κατά πόσον πρέπει να υπογράψει αυτή η χώρα ένα δεύτερο μνημόνιο, ή όπως αλλιώς θέλει να το πει η κυβέρνηση, ή να επιλέξει έναν άλλο τρόπο για να βγει από την κρίση; Θα μπορούσε βεβαίως να υπάρχει ένας άλλος τρόπος. Ποιος θα ήταν ο άλλος τρόπος;»
Α. Πεπελάσης: «Αυτή τη στιγμή – αντιλαμβάνομαι τι λέτε και συμφωνώ με το νόημα του ερωτήματος – αλλά αυτή τη στιγμή εδώ (στο λαιμό) είναι ο βρόχος. Δεν έχουμε καιρό γι’ αυτό το πράγμα. Ας καθίσουμε κάτω κι ας δούμε ποια θα είναι η συμφέρουσα πορεία του τόπου από δω και πέρα. Αλλά δεν γίνεται αυτό. Εγώ ντρέπομαι όταν ακόμη τώρα βλέπω τους εκπροσώπους των δύο κομμάτων να μιλάνε στη τηλεόραση ή ν’ ανταλλάσσουν απόψεις, και να προσπαθούν ο ένας να ρίξει τις ευθύνες στον άλλο. Είναι αίσθημα ευθύνης αυτό που δείχνουν αυτοί; Είναι κόμματα αυτά να κυβερνήσουν τον τόπο; Δεν βλέπετε ότι η χώρα μας έχει μείνει σχεδόν ακυβέρνητη τρεις-τέσσερις μήνες τώρα;
Βεβαίως, θα μου πείτε “τι είναι αυτά που λες”. Ε, αυτά που λέω! Το βασικό μας πρόβλημα είναι πρόβλημα αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Και τέτοιο πράγμα δεν έχουμε. Από κει και πέρα μη με ρωτήσετε ποιος φταίει και ποιος δε φταίει. Δεν είναι η δουλειά μου να σας το πω, καίτοι όλοι γνωρίζουμε περίπου ποιες είναι οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα.»
Πόπη Τσαπανίδου: «Και γιατί είναι δεμένα τα χέρια του κάθε υπουργού που δεν υπογράφει; Από την άλλη πλευρά, κύριε Πεπελάση, ο δρόμος εξόδου από την κρίση ποιος είναι τώρα; Ζητούνε συρρίκνωση του Δημοσίου. Τι μπορεί να γίνει στο Δημόσιο; Τι πρέπει να γίνει στο Δημόσιο;»
Α. Πεπελάσης: «Εάν θέλουμε να προχωρήσουμε μέσα στο πλαίσιο στο οποίο τώρα λειτουργούμε, δηλαδή το μνημόνιο, κλπ., και νομίζουμε, όπως υποθέτω, ότι δεν υπάρχει διέξοδος άμεση – το τσουνάμι είναι στην πόρτα, κυρία Τσαπανίδου – είναι θέμα ολίγων ημερών από σήμερα να βρεθούμε προ εκπλήξεων, τραγικών εκπλήξεων. Εάν, λοιπόν, δεν έχουμε καιρό για να κάνουμε αυτά που ας πούμε ο Σαμαράς υπαινίσσεται στο Ζάππειο 2, έχω καιρό τώρα ως χώρα, ως οικονομία, να προσαρμοστώ σ’ αυτά τα πράγματα;
Το πρόβλημα της στιγμής για μας όλους, για τον τόπο μας, είναι πώς θα περάσουμε τούτο τον κάβο το δύσκολο των ολίγων εβδομάδων, των ολίγων μηνών. Και μετά, αν έχουμε βάλει μυαλό στο μεταξύ, να δούμε πώς τα δύο κόμματα θα συνέλθουν και θα τα βρουν – θα τα βρουν, τρόπος του λέγειν – θα συμφωνήσουν σ’ ένα ελάχιστο πρόγραμμα για ν’ αποκτήσουμε ένα κομμάτι της αξιοπιστίας μας. Με λόγια δεν γίνονται αυτά. Κι έχουμε χορτάσει από λόγια τον τελευταίο καιρό. Γίναμε, λέει, υπόδειγμα της ανόρθωσης! Γίναμε το ένα, γίναμε το άλλο… Απ’ αυτά τίποτα δεν συνέβη!»
Π. Τσαπανίδου: «Ποια είναι λοιπόν τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε μέσα στις επόμενες ημέρες για να γλιτώσουμε το τσουνάμι αυτό, και τι πρέπει να γίνει σε δεύτερη φάση, κύριε Πεπελάση;»
Α. Πεπελάσης: «Ωραία. Ο Σαμαράς και ο Παπανδρέου – όχι με ένα τηλεφώνημα το βράδυ – να κάτσουν κάτω και να βρουν ένα μίνιμουμ συμφωνιών μεταξύ των δύο κομμάτων. Να δοθεί η εντύπωση στους δανειστές μας – Μα δεν σ’ αρέσει; Μα έχουμε δανειστές, πώς να το κάνουμε; – δηλαδή στην Ευρώπη, τούτη τη στιγμή, ότι εμείς λειτουργούμε ως κοινωνία ολόκληρη, κι όχι ως ένα κόμμα ή ένας πρωθυπουργός που τάχα μου ήρθε να σώσει την πατρίδα από τα χάλια στα οποία βρέθηκε. Γίνεται αυτό; Δεν τους βλέπετε;»
Π. Τσαπανίδου: «Απαιτούμενη, λοιπόν, μια συναίνεση.»
Α. Πεπελάσης: «Απαιτούμενη!»
Π. Τσαπανίδου: «Μια κοινή απόφαση.»
Α. Πεπελάσης: «Μια ελάχιστη συναίνεση.»
Π. Τσαπανίδου: «Οι εκλογές;»
Α. Πεπελάσης: «Με εκλογές τι θα λύσουμε; Το πολύ πολύ το ΠΑΣΟΚ να μην έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία και να ’χουμε άλλα νταραβέρια, τρέχα γύρευε… Τι εικόνα θα δώσουμε μετά τις εκλογές; Είναι λύση οι εκλογές;
Μα λέτε ότι στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, πάμε στο λαό και μας λύνει το πρόβλημα. Τώρα στο λαό πάλι θα το φορτώσουμε; Τι πρόβλημα θα σου λύσει ο λαός τούτη τη στιγμή; Ο λαός, ο ελληνικός λαός, μας εξέπληξε όλους ότι επί ενάμισι τώρα χρόνο υφίσταται ένα μαστίγωμα τρομακτικό που δεν το είχε φανταστεί ο ίδιος και εν τούτοις περίπου το ’χει δεχτεί. Μήπως φτάσαμε τα όρια όμως;
Είδατε να κάτσουν κάτω και να κουβεντιάσουν αυτά τα πράγματα; Το να κάθεσαι στο υπουργικό συμβούλιο και να βγάζεις κυριακάτικους λόγους δε με βοηθάει εμένα. Και να σε χειροκροτώ για τα δήθεν κατορθώματά σου! Ποια κατορθώματα; Σήμερα είμαστε σε χειρότερη μοίρα απ’ ό,τι πριν ένα χρόνο, και το χειρότερο απ’ όλα, η προοπτική για το μέλλον είναι πολύ χειρότερη σήμερα απ’ ό,τι ήταν πριν ένα χρόνο. Είναι αδιέξοδο! Δεν το βλέπουμε αυτό;»
Π. Τσαπανίδου: «Έρχονται, λοιπόν, κάποιοι και λένε ότι βλέπουν αυτό το αδιέξοδο που περιγράφετε και ίσως θα ’ταν καλύτερη λύση να επιλέξουμε να κάνουμε επανεκκίνηση μόνοι μας. Να επιλέξουμε εμείς να εγκαταλείψουμε την Ευρωζώνη, να χρεοκοπήσουμε, να μηδενίσουμε το κοντέρ, και πάνω σ’ αυτό να ξεκινήσουμε να χτίσουμε από μηδενική βάση. Θα ήτανε μια λύση αυτό;»
Α. Πεπελάσης: «Ωραία. Να μην το απορρίψω κυρία Τσαπανίδου. Όμως δεν είναι άποψη του ενός ή του άλλου ή κάποιου τρίτου. Πρέπει να καθίσουμε κάτω όσα κόμματα μπορούν, μαζί με τους εμπειρογνώμονες και τους ανθρώπους που βλέπουν τι είναι, τι γίνεται στην Ευρώπη και τι θα μας συμβεί εάν ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο και πάρουμε μια απόφαση. Αλλά δεν θα την πάρει την απόφαση…»
Π. Τσαπανίδου: «Κύριε Πεπελάση, ποιες είναι οι επιλογές που έχουμε πάνω στις οποίες θα συζητήσουμε; Αν τις βάλετε στο τραπέζι και πείτε έχουμε να συμφωνήσουμε ανάμεσα:
**Στη χρεοκοπία της χώρας. Ποιες θα ’ταν οι συνέπειες και τι θα απαιτούσε σε χρόνο και χρήμα για να μπορέσει να ορθοποδήσει;
**Ένα επόμενο μνημόνιο. Ποιες θα ’ταν οι συνέπειες και τι θα απαιτούσε; Και πότε θα άνοιγε ξανά το φως στο τούνελ, πότε θα φαινόταν;
** Κι αν έχουμε και κάποια άλλη επιλογή και ποια είναι αυτή.»
Α. Πεπελάσης: «Πρώτα απ’ όλα, αν μου επιτρέπετε να διορθώσω κάτι που είπατε. Έχουμε ήδη πτωχεύσει στην πραγματικότητα. Για να μην κρυβόμαστε. Και αν αυτή δεν είναι επισήμως αναγνωρισμένη πτώχευση, είναι γιατί μας δίνουν την τρίτη, την τέταρτη, την πέμπτη δόση δεν ξέρω αν θα μας τη δώσουν, κλπ., κλπ. Κι έτσι κρατιόμαστε. Από τη στιγμή που εσείς κι εγώ θα τρέχουμε έξαλλοι στις τράπεζες να αποσύρουμε τις ολίγες καταθέσεις που έχουμε εκεί, τέρμα πλέον. Η πτώχευση έχει πραγματοποιηθεί όχι μόνον ως λόγος αλλά και στην πραγματικότητα.
Λοιπόν, διόρθωσα τα περί πτωχεύσεως. Δηλαδή πρέπει ν’ αναγνωρίζουμε την πραγματική κατάσταση στην οποία ευρισκόμεθα. Και πρέπει να πάψουμε το παραμύθι “φταις εσύ κι όχι εγώ”. Φταίμε όλοι; Φταίμε όλοι! Φταίνε κάποιοι άλλοι; Φταίνε. Αλλά το θέμα είναι τι θα κάνω από δω και πέρα. Ενάμισι χρόνο αναλωθήκαμε στο “όχι φταις εσύ για τα χάλια μας”, “όχι δε φταίω εγώ”, κλπ., κλπ. Αυτό το ανόητο παιχνίδι πέραν ενός σημείου… Λοιπόν…»
Π. Τσαπανίδου: «Ποιες επιλογές συζητάμε τώρα λοιπόν; Αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει συναίνεση και μαζεύονται όλοι γύρω από το τραπέζι και λένε ελάτε να αποφασίσουμε. Ποιες επιλογές πέφτουν στο τραπέζι; Υπάρχει μονόδρομος; Είναι μονόδρομος το να υπογράψουμε μια καινούργια συμφωνία, ένα καινούργιο μηχανισμό στήριξης από την Ευρώπη, να πάρουμε ένα καινούργιο ποσό από τους Ευρωπαίους;»
Α. Πεπελάσης: «Τούτη τη στιγμή εγώ νομίζω ότι είναι μονόδρομος η πέμπτη δόση. Δεν έχουμε καιρό.»
Π. Τσαπανίδου: «Μήπως πηγαίνουμε λίγο πιο πίσω το αδιέξοδο; Μεταθέτουμε δηλαδή σ’ ένα βάθος χρόνου ένα αδιέξοδο που εξακολουθεί να είναι μπροστά μας;»
Α. Πεπελάσης: «Κι αν ακόμη συμφωνήσω σ’ αυτό, έτσι δεν γίνεται στη ζωή των ανθρώπων; Πολλές φορές προτιμούν να κάνουν αυτό που λέτε για να δώσουν χρόνο και να δουν τι θα κάνουν αργότερα.»
Π. Τσαπανίδου: «Και στο ενδιάμεσο, λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε, αν υποθέσουμε ότι συμφωνούνε τα δύο μεγάλα κόμματα, φθάνουν στο σημείο συμφωνίας, και καταβάλλεται κανονικά η πέμπτη δόση; Στο ενδιάμεσο, για να απομακρύνουμε ακόμη περισσότερο το ενδεχόμενο αποβολής μας από την Ευρωζώνη, τι πρέπει να γίνει;»
Α. Πεπελάσης: «Μπορούμε να μάθουμε να λέμε την αλήθεια ολόκληρη και όχι ωραιοποιημένη όπως τώρα κάνουμε.»
Π. Τσαπανίδου: «Ποια είναι η αλήθεια δηλαδή;»
Α. Πεπελάσης: «Η αλήθεια είναι ότι η Ελληνική οικονομία έχει χρεοκοπήσει στην ουσία, ότι δεν παράγεται τίποτα τούτη τη στιγμή στον τόπο αυτό, ότι έχουμε τρομακτικά χρέη, έχουμε μια κοινωνία η οποία έχει συνηθίσει σε άλλου είδους συμπεριφορές πλέον, κλπ., κλπ.
Μπορούμε να τα πούμε και να τα εννοήσουμε αυτά τα πράγματα; Και να δούμε τι θέλουμε ως κοινωνία; Τι μπορούμε να κάνουμε τα επόμενα χρόνια; Και με βάση τις απαντήσεις που θα δώσουμε αληθινά στον εαυτό μας, όχι να βγάλουμε τις ευθύνες από πάνω μας και να τα ρίξουμε σ’ εσάς, στο άλλο κόμμα, τότε ίσως μπορέσουμε να βγούμε από την περιπέτεια.»
Π. Τσαπανίδου: «Είναι απαιτήσεις συγκεκριμένες, ωστόσο, που έρχονται από την πλευρά της Ευρώπης και του ΔΝΤ. Υπάρχει απαίτηση για αποκρατικοποιήσεις, για συρρίκνωση του Δημοσίου. Όλα αυτά σημαίνουν θέσεις εργασίας. Ποιες άλλες συνέπειες έχει θα μας πείτε;»
Α. Πεπελάσης: «Βεβαίως. Για ορισμένες από αυτές τις απαιτήσεις ο ελληνικός λαός όπως φαίνεται από τις διάφορες δημοσκοπήσεις έχει συμφωνήσει, έχει δεχτεί. Για τις αποκρατικοποιήσεις, πολύ λίγοι Έλληνες έχουν σοβαρές πλέον αντιρρήσεις. Ο λαός, δεν αναφέρομαι σε κομματικές οργανώσεις εδώ κι εκεί. Λοιπόν, τα πράγματα ίσως να μην είναι τόσο τραγικά όσο εμφανίζονται καιρό τώρα.
Και αν πειστεί ο κόσμος ότι, φερ’ ειπείν, η αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ είναι απαραίτητη, είναι χρήσιμη, κανείς Φωτόπουλος ή δεν ξέρω πώς διάβολο λέγονται όλοι αυτοί, δεν μπορεί να μου αλλάξει το μυαλό. Αλλά δεν έχουμε επιχειρήσει τέτοιου είδους ενημέρωση του λαού. Έχει ενημερωθεί ο λαός στ’ αληθινά, πέρα από κόμματα και μικροπρέπειες, γιατί η ΔΕΗ πρέπει ή δεν πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί; Και δεν αναφέρομαι μόνο στη ΔΕΗ.
Συμπερασματικά να απαντήσω: δεν είναι αντίθετος ο Ελληνικός λαός, η ελληνική κοινωνία πέρα για πέρα στις ιδιωτικοποιήσεις έτσι εν γένει. Ορισμένες θα τις δεχτεί και ίσως για ορισμένες απορεί πώς δεν τις έχουμε κάνει ως κοινωνία και ως πολιτεία.
Και αν αντιληφθούμε όλοι την τραγικότητα των στιγμών, τότε θα πειστεί ο κόσμος, ή τουλάχιστον ένα μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος.
Αλλά δεν είναι μόνο οι ιδιωτικοποιήσεις. Ο Δημόσιος τομέας. Λέει αυτή η κυβέρνηση, ενάμισι χρόνο τώρα, θα περιορίσω το Δημόσιο τομέα. Ποιον Δημόσιο τομέα περιόρισε; Ποιες δαπάνες δημόσιες έχουν περιοριστεί; Ρωτήστε το Στέφανο Μάνο που έχει κάνει μια πιο ενδελεχή ανάλυση του προβλήματος να σας πει εάν ο Δημόσιος τομέας έχει περιοριστεί ή έχει αναπτυχθεί. Δεν είμεθα ειλικρινείς ο ένας με τον άλλο. Όλον αυτό τον καιρό αλληλοκοροϊδευόμεθα. Και καθώς το κάνουμε αυτό, έχουμε φτάσει στα χάλια τα σημερινά.»
Π. Τσαπανίδου: «Θέλω να σας ρωτήσω γιατί συμβαίνει αυτό κύριε πεπελάση, αλλά διστάζω. Θέλω να σας ρωτήσω γιατί αλληλοκοροϊδευόμαστε τόσο καιρό.»
Α. Πεπελάσης: «Να σας πω. Διότι δεν έχουμε πρώτον πολιτικούς ηγέτες με αίσθημα βαθύτατης ευθύνης στον τόπο τους, στο λαό τους, σ’ αυτό που λέμε Ελλάδα. Σκέπτονται, τι να πω είναι τρομερό αυτό, σκέπτονται τα μικροσυμφέροντα τα δικά τους. Αν είναι δυνατόν! Είναι τρομερό! Κι αν έχεις αντίρρηση γι΄ αυτό, σε βγάζω κι από την ομάδα μου. Δέστε τι γίνεται. Να μην πάω στη Νέα Δημοκρατία, να πάω στο ΠΑΣΟΚ. Πόσοι ικανοί και σπουδαίοι πολιτικοί έχουν αχρηστευθεί διότι δεν τους κάνουν, διότι δεν τους γουστάρουν, δεν είναι δικοί μου; Είναι 2011 αυτό ή 1900 τόσο; (…)
Δεν έχω λόγο ούτε να επαινώ ούτε να κατηγορώ κάποιον πρωθυπουργό ή κάποιον πολιτικό ηγέτη. Αλλά είναι πράγματα τώρα αυτά επί ένα χρόνο – ας τον ενάμισι – μετά ένα χρόνο να έχουμε κολλήσει στο ότι ‘ό,τι στραβό στον τόπο αυτό έγινε διότι κυβερνήθηκε η χώρα από τον Καραμανλή’; Ο Καραμανλής δεν τα ’κανε καλά. Να το δεχτούμε. Ωραία. Δεν έκανε τη δουλειά του. Από κει και πέρα μ’ αυτή την άποψη θα κινηθώ, θα ησυχάσω και θα προχωρήσω; Τι κάνουμε τώρα; (…)
Και να σας πω και κάτι άλλο. Στο “Ζάππειο 2” αυτά που είπε ο Σαμαράς ήταν συγκροτημένα. Ο Σαμαράς καταλάβαινε τι έλεγε. Δεν διάβαζε απλώς. Αλλά το ερώτημα που εγώ θέτω είναι: Τώρα τι μου τα λες; Τι μπορώ να κάνω απ’ αυτά; Τι χρόνο έχω και ποιες συνθήκες επικρατούν για να μπορέσω να εφαρμόσω αυτά που λες, αν δεχόμουν να τα εφαρμόσω; (…)»
Π. Τσαπανίδου: «Είναι πάρα πολύ ενδιαφέροντα αυτά που λέτε, κύριε Πεπελάση. Πρέπει να σας μεταφέρω επίσης τα μηνύματα που έρχονται. Θα τα συνοψίσουμε σε ένα μήνυμα: “Πες τα χρυσόστομε”, λένε οι περισσότεροι.
Θέλω μόνο να σας ρωτήσω αν υπό το άγχος και την πίεση της καταστροφής, μεγέθους Μικρασιατικής καταστροφής, που μας λέτε ότι πλησιάζει, σε περίπτωση που δεν υπάρξει συναίνεση, σε περίπτωση που δεν θα βρεθούν τα χρήματα της επόμενης δόσης, αν μπορεί ν’ αποφασίσει κάποιος σωστά μ’ αυτό το βάρος, μ’ αυτή την πίεση. Διότι βάζει το κεφάλι του οικειοθελώς μέσα στην αγχόνη.»
Α. Πεπελάσης: «Κάποιος πρέπει να το βάλει το κεφάλι του μέσα στο ντορβά, εάν πράγματι σέβεται και αγαπά τούτο τον τόπο, μ’ όλες τις αδυναμίες, τις επιπολαιότητες, κλπ. Αυτό σημαίνει πολιτικός ηγέτης. Πολιτικός ηγέτης δεν είναι να εκφέρει ωραία λόγια, “είμαι εδώ και δε μ’ ενδιαφέρει το πολιτικό κόστος. Θα κάνω τα πάντα για τον τόπο, κλπ.” Αυτά δεν συνιστούν την έννοια του πολιτικού ηγέτη. Πολιτικός ηγέτης είναι αυτός που πράγματι διακινδυνεύει ό,τι έχει χάριν του τόπου, κι όχι χάριν κάποιου κόμματος ή κάποιας ιδεοληψίας. Και αρκετά έχουμε υποφέρει από ιδεοληψίες σ’ αυτό τον τόπο.»
Π. Τσαπανίδου: «Να ζητήσω κλείνοντας, κύριε Πεπελάση, την εκτίμησή σας. Όχι τι προτείνετε, όχι σε τι ελπίζετε, γιατί αυτό έγινε απολύτως κατανοητό: Πρέπει να καθίσουν να αποφασίσουν για το καλό του τόπου και γρήγορα, διότι δεν μας παίρνει ο χρόνος. Θέλω να σας ρωτήσω τι πιστεύετε ότι θα γίνει. Δηλαδή στα τέλη του Ιουνίου, είναι εκεί περίπου οι προθεσμίες που μας έχουν δώσει, πώς πιστεύετε ότι θα είναι η κατάσταση;»
Α. Πεπελάσης: «Θα σας πω όλη την αλήθεια κυρία Τσαπανίδου, έτσι; Μη με παρεξηγήσετε. Έρχονται στιγμές που ακούω αυτά που εγώ ο ίδιος λέω, και λέω, “δεν είναι δυνατόν, ονειρεύεσαι, δεν ξέρεις τι λες”. Δεν θέλω να τα πιστέψω. Δεν θέλω να τα δω. Και φέρνω μπροστά μου τν ιστορία του τόπου αυτού, και την πρόσφατη και την παλαιότερη. Δεν είναι δυνατόν! Αλλά τα πράγματα στη ζωή των κοινωνιών συμβαίνουν ανεξάρτητα από το τι εσύ κι εγώ λέμε, τι θέλουμε ή δεν θέλουμε. Είναι επικρεμάμενος ο κίνδυνος. Διαβάστε και πάλι το κομμάτι του Λακόπουλου στα Νέα. Και λέω: “ο Γιώργος τα γράφει αυτά;” (…) Και κατάλαβα πόσο δίκιο, πόσο σωστά είναι αυτά που λέει, πόσο αληθινός ο κίνδυνος.
Λοιπόν, μπορούμε τούτη την έσχατη στιγμή, την τελευταία στιγμή, να συνέλθουμε και να τα βρούμε; Και να ξεχάσουμε το ρόλο που τάχα μου η ιστορία έταξε σε μένα να παίξω, παγκόσμιο ρόλο, ευρωπαϊκό ρόλο, ηγέτου παγκοσμίου βεληνεκούς, και να δω ποια είναι τα θετικά στοιχεία μέσα στην παράταξή μου; Είναι δυνατόν – να μην αρχίσω ν’ αναφέρω ονόματα – τόσοι σπουδαίοι άνθρωποι μες στο ΠΑΣΟΚ σήμερα, βουλευτές, να είναι στην απέξω; Και μάλιστα υβριζόμενοι; Αναφέρομαι στο ΠΑΣΟΚ διότι το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση. Είναι δυνατόν; Δηλαδή είναι πολυτέλεια; Τα γούστα μου τα προσωπικά θα καλύψω; Με συγχωρείτε κι εσείς οι τηλεθεατές που παραφέρομαι και λέω πράγματα που αλλιώς δεν θα τα ’λεγα. Θα είχα πιο πολύ τακτ. Αλλά ΦΟΒΑΜΑΙ! Και δεν αξίζει τούτος ο τόπος να ταλαιπωρηθεί τούτη τη στιγμή. Στην Ευρώπη δε μας εμπιστεύονται.
Θα μου πεις, “έλα βρε Πεπελάση, δεν σ’ εμπιστεύονται στην Ευρώπη κι αυτό σημαίνει ότι καταστράφηκε ο τόπος;” Δεν ξέρω τι σημαίνει αλλά δεν με κάνει υπερήφανο. Και δεν με κάνει να πιστεύω ότι η αυριανή μέρα θάναι καλύτερη από τούτη αν δεν γίνει κάτι γρήγορα. Και σε ποιον μπορώ να τα πω αυτά; Ως προχθές έλεγαν γι΄ αυτούς που εξέφεραν τέτοια πράγματα, “α, καλά, ας τον αυτόν”…»
Π. Τσαπανίδου: «Γιατί; Συμφέροντα;»
Α. Πεπελάσης: «Γιατί δεν ήθελαν. Και συμφέροντα και ανόητος πολιτικός εγωισμός. “Είμαι εγώ κι είμαι εδώ για να σώσω τον τόπο.” Τι λες; Είναι δυνατόν να λες, και αν ακόμη προσφέρεις τεράστιες υπηρεσίες, να λες “Εγώ είμαι εδώ για να σώσω τον τόπο”; Από πού κι ως πού; Εγώ είμαι εδώ για να βοηθήσω την κοινωνία μας να προχωρήσει μπρος. Λοιπόν, αυτή η έπαρση, αυτή η κούφια έπαρση, αυτή η ανοησία, μας βυθίζει βαθύτερα στο λάκκο μας. Και μπροστά μας έχουμε λάκκο. Λέω σκληρά, συγχωρέστε με. (…)
Γιατί δεν τολμούμε αυτό που θα τολμούσαν άλλοι πολιτικοί, ή έχουν τολμήσει άλλοι πολιτικοί στο παρελθόν; Τι κρυβόμαστε, δηλαδή; Ποιος σου είπε ότι εσύ είσαι από τη μοίρα του τόπου αυτού ο άνθρωπος ο ευλογημένος που θα σώσει τον τόπο;»
Π. Τσαπανίδου: «Κύριε Πεπελάση, μία κυβέρνηση οικουμενική, μία κυβέρνηση με προσωπικότητες, θα μπορούσε να αποτελέσει λύση στη φάση αυτή;»
Α. Πεπελάσης: «Όχι! Διότι κι άλλες φορές το επιχειρήσαμε και δεν βγήκε πέρα το παιχνίδι καλά. Τι θα πει προσωπικότητες;»
Π. Τσαπανίδου: «Μήπως άλλαξαν οι καιροί; Μήπως υπάρχουν άνθρωποι που θα μπορούσαν σ’ αυτό το σχήμα να λειτουργήσουν διαφορετικά;»
Α. Πεπελάσης: «Θα μπορούσαν να συμβουλέψουν τους υπεύθυνους ηγέτες και τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κλπ., κλπ.
Να σας πω κάτι; Ακούσαμε τόσα και τόσα για τρανταχτά ονόματα από τη διεθνή πανεπιστημιακή κοινότητα. Από την Κίνα έως τις Ινδίες, έως δεν ξέρω πού… Εγώ δεν θα μένω στα λαϊκίστικα, αν τους πληρώσαμε ή όχι. Δεν είναι εκεί το πρόβλημά μου.
Κυρία Τσαπανίδου, ασχολείστε με τα δημόσια από πιο κοντά και πολύ έντονα και καθημερινά. Σεις είδατε κάποια γνώμη κάποιου απ’ αυτούς να επηρέασε κάποιον από τους ηγέτες μας, ν’ ακολουθήσουμε αυτή ή την άλλη γραμμή; Δηλαδή τι καραγκιοζιλίκια είναι αυτά; Επειδή θα ’ρθει ο μεγάλος καθηγητής από το Χάρβαρντ θα μας λύσει το πρόβλημα; Γιατί να μη σας πω εγώ ότι το ξέρω καλύτερα το πρόβλημα το πολιτικό από τον καθηγητή στο Χάρβαρντ; Κι όταν λέω ‘εγώ’ δεν εννοώ εμένα. Γιατί δηλαδή;
Έτσι περιπαίζαμε ο ένας τον άλλο, πετάγοντας αυτές τις ωραίες φλοίδες φρούτων. Αυτό δεν είναι απόδειξη αισθήματος ευθύνης.»
Π. Τσαπανίδου: «Σας ευχαριστώ πολύ. Κύριε Πεπελάση που ήσασταν κοντά μας σήμερα. Νάστε καλά.»
Tags: Αδαμάντιος Πεπελάσης, δεύτερο μνημόνιο, Ζάππειο 2, Πόπη Τσαπανίδου
