«Η Συνταγή ΔΝΤ είναι επικίνδυνη αφέλεια»! Τάδε έφη Κώστας Λαπαβίτσας, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, σε πρόσφατο άρθρο του (19-5-2010) στην Ελευθεροτυπία με τον απαισιόδοξο τίτλο «Παύση πληρωμών και έξοδος από την ευρωζώνη». Λέτε να είναι ρεαλιστικές και βάσιμες οι ανησυχίες του; Πιστεύει ότι η πολιτική του ΔΝΤ που αποδέχτηκε και εφαρμόζει η κυβέρνηση είναι σκληρή, άδικη και αδιέξοδη.
Βέβαια, αυτά τα είχε τονίσει και η γράφουσα σε πάμπολλα προηγούμενα άρθρα αυτού του ιστολογίου, κι όχι μόνο κατόπιν εορτής αλλά πολύ πριν δέσουμε τη θηλιά του ΔΝΤ στο λαιμό μας, όταν ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας φλέρταρε με την καταδίκη μας. Άλλωστε είναι ζήτημα κοινής λογικής η παραδοχή ότι η ύφεση δε μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη, και η προσθήκη χρέους στο ήδη υπάρχον δεν θα μειώσει το χρέος. Είναι θέμα μαθηματικών, και τα μαθηματικά δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική και το σπεκουλάρισμα των πιθανοτήτων.
«Η περικοπή των δημόσιων δαπανών, η μείωση των μισθών και η αύξηση της φορολογίας θα οδηγήσουν την κατανάλωση σε κατάρρευση. Το κλίμα ανασφάλειας και ανησυχίας θα περιορίσει τις επενδύσεις», γράφει ο Κ. Λαπαβίτσας, εκφράζοντας τον κοινό νου. Μας θυμίζει ακόμη ότι «Το ίδιο το ΔΝΤ υπολογίζει ότι, με τις καλύτερες προοπτικές, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα ανεβεί στο 149% το 2013.» Και συνεχίζει: «Το ΔΝΤ φαίνεται να πιστεύει ότι ο φθαρμένος παραγωγικός ιστός της Ελλάδας θα αναζωογονηθεί και θα σηκώσει το τρομακτικό βάρος του χρέους, αρκεί να υπάρξει μείωση μισθών, άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και αποκρατικοποιήσεις. Θα ήταν χαριτωμένη η αφέλεια της προσέγγισης αυτής, αν δεν ήταν τόσο επικίνδυνη.»
Προσωπικά προσπαθώ, όσο είναι δυνατόν, να είμαι αισιόδοξη ότι οι θυσίες του ελληνικού λαού θα πιάσουν τόπο, αλλά δεν τα καταφέρνω. Η ισχνή αισιοδοξία μου στηρίζεται στην πίστη σ’ ένα εθνικό θαύμα που θα πηγαίνει κόντρα στους φυσικούς νόμους και θα πυροδοτηθεί από… μεταφυσικούς! Είναι όμως ρεαλιστική η πίστη σε εθνικά θαύματα, και μάλιστα σ’ ένα λαό κατακερματισμένο πολιτικά και κοινωνικά όπου κάθε ομάδα τραβάει το δικό της μπαϊράκι; Δύσκολο…
Και τι θα γίνει όταν η Ελλάδα θα χρειαστεί να επιστρέψει στη ζούγκλα των διεθνών αγορών, στους «κερδοσκόπους» όπως τους ονομάζει περιφρονητικά ο Πρωθυπουργός; Θα την περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες για να τη δανείσουν με τα επιτόκια που δανείζουν τη Γερμανία; Ιδού η απάντηση που δίνει ο καθηγητής Κ. Λαπαβίτσας:
«Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα. Είναι άκρως απίθανο να μπορέσει η Ελλάδα να επιστρέψει στις διεθνείς αγορές με την πολιτική που ακολουθείται. Και αυτό χωρίς καν να υπολογίσουμε τις επιπτώσεις από την απολύτως δικαιολογημένη λαϊκή αντίδραση στα μέτρα. Στην πράξη η χώρα θα αντιμετωπίσει το φάσμα της χρεοκοπίας στο άμεσο μέλλον, ίσως και το 2011.»
Το σενάριο είναι εφιαλτικό, και οδηγεί σε έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Στο εν λόγω άρθρο του ο καθηγητής αναλύει εναλλακτικές προτάσεις ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας για την περίπτωση που συμβεί το απευκταίο. Αξίζει να μελετηθεί από τους αρμόδιους αλλά και από κάθε πολίτη που θέλει να είναι ενημερωμένος για τις πιθανές εξελίξεις που δεν θα είναι ευχάριστες.
Δυστυχώς εδώ και καιρό ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές που μιλάνε για έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, κι εγώ είμαι υπέρ της άποψης ότι χωρίς φωτιά καπνός δε βγαίνει. Άλλωστε και οι φημολογίες για προσφυγή στο ΔΝΤ πέρυσι τον Ιούλιο, με περικοπή 13ου και 14ου μισθού και σύνταξης, φάνταζαν τότε ως σενάρια σατανικής φαντασίας. Κι όμως, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και τα σενάρια τρόμου πήραν σάρκα και οστά, αποδεικνύοντας πως στο προεκλογικό σλόγκαν του Γιώργου Παπανδρέου «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» εκείνος προτίμησε τη νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα, ωιμέ…
Ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, ο αναλυτής του American Enterprise Institute και επί χρόνια οικονομολόγος του ΔΝΤ Ντέσμοντ Λάκμαν, σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Financial Times» θεωρούσε πολύ πιθανή την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη εντός των επόμενων δύο ή τριών ετών. (Δείτε εδώ).
Ο Λάκμαν πιστεύει κάτι που είναι αυτονόητο στο ρεαλιστή με κοινό νου: «ότι οποιαδήποτε προσπάθεια περιορισμού του ελλείμματος στους στόχους της Ε.Ε. θα βαθύνει την ύφεση και η απόπειρα τόνωσης της ανταγωνιστικότητας με τη μείωση μισθών θα οδηγήσει σε πολύχρονο οδυνηρό και πολιτικά απαράδεκτο αποπληθωρισμό.» Όταν αυτά γράφονται από έναν πρώην οικονομολόγο του ΔΝΤ, που οπωσδήποτε θα έχει εμπειρία από την πικρή χημειοθεραπεία που χορηγήθηκε από το Ταμείο σε άλλες χώρες, αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα.
Εξάλλου, στις 21-3-2010, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο newspaper.gr ο Γιώργος Χρηστίδης άρχιζε ως εξής: «Μέχρι πριν από λίγους μήνες, το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και της θριαμβευτικής επιστροφής της δραχμής ακουγόταν είτε ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας είτε ως ευσεβής πόθος των αντιευρωπαϊστών της χώρας.
Σήμερα δεν χρειάζεται να είναι κανείς οπαδός των θεωριών συνωμοσίας (…) για να τον απασχολήσει σοβαρά ο κίνδυνος το σενάριο αυτό να γίνει πραγματικότητα.»
«Επιμένει η γερμανική Δεξιά στα σενάρια έξωσης της Ελλάδας από το Ευρώ», ήταν τίτλος άρθρου της enet στις 20 Απριλίου 2010. «Σε δηλώσεις του στο γερμανικό περιοδικό Spiegel, ο Χανς-Πέτερ Φρίντριχ, ανώτερος αξιωματούχους της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU) τόνισε: “Η Ελλάδα πρέπει να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο εξόδου της από τη ζώνη ευρώ. Το θέμα αυτό δεν πρέπει να είναι ταμπού. Η Ελλάδα δεν έχει μόνον πρόβλημα ρευστότητας, αλλά επίσης πρόβλημα ουσίας, διαρθρωτικό και ανάπτυξης”.»
Και ξεκαθάρισε: «Η βοήθεια δεν θα αποτελέσει μια διαρκή λύση στην κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και “η πραγματική εναλλακτική” είναι “να εγκαταλείψει η Ελλάδα τη ζώνη ευρώ και να ξαναγίνει ανταγωνιστική με σκληρές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις”.»
Υπήρξαν και φωνές που πρότειναν την προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, όπως ο βουλευτής των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) της Γερμανίας Γιούργκεν Κόπελιν. Συγκεκριμένα μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk, είπε ότι μία προσωρινή έξοδος από την ευρωζώνη μπορεί να ωφελήσει την Αθήνα αν συνοδευτεί από υποτίμηση. (πηγή)
Ενδιαφέρον ήταν και το άρθρο του Νίκου Κοτζιά, καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά, που δημοσιεύτηκε εδώ στις 2-5-2010. Παραθέτω χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Υπάρχει μια κοινή στρατηγική ισχυρών πολιτικών και οικονομικών κύκλων της Γερμανίας για αναδιάρθρωση της Ε.Ε. και ειδικότερα της ευρωζώνης. Κύκλοι οι οποίοι επιθυμούν να απαλλάξουν την ευρωζώνη από τον ευρωπαϊκό Νότο που έχει άλλες ιστορικές και πολιτισμικές παραδόσεις, ακόμα και στον οικονομικό πολιτισμό, από τη χώρα τους. (…)
Οι γερμανικές επιθυμίες ανασύνθεσης της Ε.Ε. δεν μπορούν να επιβληθούν στα ευρωπαϊκά όργανα, διότι κάτι τέτοιο απαιτεί ομοφωνία. Γι’ αυτό επιλέγει έναν άλλο δρόμο. Να στριμωχτεί η Ελλάδα εντός του έτους ή το αργότερο όταν θα γίνονται διαπραγματεύσεις για τις δανειακές ανάγκες του 2011. Να οδηγηθεί η Ελλάδα στην ύφεση και στην κοινωνική έκρηξη, ώστε να ζητήσει η ίδια την αποχώρησή της από την ευρωζώνη. (…)
Πιθανό σενάριο είναι να θέσει η Γερμανία τέτοιους όρους δανειοδότησης της Ελλάδας που να αδυνατεί η τελευταία να τους ικανοποιήσει. Τότε, το 2011 δεν θα δοθεί “η επόμενη δόση δανείων” και η Ελλάδα θα σπρωχθεί στην πόρτα εξόδου.»
Στην πρόσφατη συνεδρίαση της ομάδας δράσης της ΕΕ για την οικονομική διακυβέρνηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 21-5-2010, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου είπε μεταξύ άλλων: «Η λογική του να υπάρχει μια πόρτα εξόδου είναι μια λογική τιμωρίας που θα αποσταθεροποιήσει περαιτέρω μια ήδη ευαίσθητη αγορά και θα ήταν μια κατεύθυνση που θα έδινε λάθος σήμα στις αγορές ευνοώντας την κερδοσκοπία.» (πηγή) Το θέμα είναι αν ο κ. Παπακωνσταντίνου έπεισε τους Γερμανούς σκεπτικιστές.
Εξάλλου, ο Jeff Randall, σε άρθρο του στο telegraph.co.uk (20-5-2010) έγραφε μεταξύ άλλων τα εξής: «Με οποιαδήποτε νόμιμη μέτρηση, η Ελλάδα ήταν ανάξια να γίνει μέλος της Ευρωζώνης. Το ότι απέκτησε κάρτα μέλους οφείλεται στις ικανότητες ταχυδακτυλουργικών κόλπων των διακανονιστών των Βρυξελλών και στη συγκατάβαση εκείνων που μετράνε τα “κουκιά” στην Κεντρική Τράπεζα. Τώρα γνωρίζουμε την αλήθεια, με το να παραφουσκώνουμε την Ελλάδα με περισσότερα χρέη δεν έχει νόημα. Μια ακόμη δόση κίβδηλου χρήματος θα καθυστερήσει αλλά δεν θα καταργήσει την ανάγκη αυστηρής λιτότητας. (…)
Εκείνο που κάποτε δεν μπορούσε κανείς να διανοηθεί, πιστεύω πως είναι τώρα αναπόφευκτο: η απόσυρση από την Ευρωζώνη ενός ή περισσοτέρων μελών της. Στον πάτο, η Ελλάδα και η Πορτογαλία είναι τα φαβορί να σπρωχτούν έξω λόγω αδυναμίας. (…)
Η Ελλάδα είναι απένταρη, αλλά τα συνδικάτα της δεν θέλουν να το παραδεχτούν. Δεν υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση ν’ αντιμετωπίσει την ανικανότητα και τη διαφθορά, ούτε τις υπέρογκες κρατικές δαπάνες. Όμως, κλειδωμένη στο ευρώ, η Ελλάδα δε μπορεί να βρει διέξοδο στο πρόβλημα μέσω υποτίμησης του νομίσματος, κι έτσι βασίζεται στην καλοσύνη ξένων. (…)
Οι σοβαρές δυσκολίες της Ελλάδας οφείλονται στην ίδια. Το ευρώ δέχτηκε πιέσεις όχι από σκοτεινές δυνάμεις κερδοσκοπίας αλλά από σοβαρούς επενδυτές, πολλοί από τους οποίους είναι παραδοσιακά συνταξιοδοτικά κεφάλαια, τα οποία, πολύ σωστά, κατέληξαν πως όταν έλθει η κρίσιμη στιγμή η ελίτ των Βρυξελλών θα επικυρώσει τον κανόνα της μη-διάσωσης και θα εκστομίσει μια βρώμικη λύση.»
Κατόπιν όλων αυτών, μήπως πρέπει ο ελληνικός λαός και οι κυβερνώντες να προσγειωθούμε στη σκληρή πραγματικότητα, να κοιταχτούμε όλοι στον καθρέφτη της αυτοκριτικής και της αυτογνωσίας και να πάψουμε να τρέφουμε αυταπάτες; Ας θυμηθούμε και τη σοφή παροιμία, που ισχύει τόσο για άτομα όσο και για λαούς, και λέει: «Άμα δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις από άλλον να σε ξύσει.»
