Αμπελοφιλοσοφίας, ουτοπίας, παραλογισμού και φρούδων ελπίδων το ανάγνωσμα, πρόσχωμεν! Η λογική είναι η δουλειά του Χρήστου Γιανναρά!
Δημοσιογράφος: «Μπορούμε να έχουμε μια ελπίδα, πιστεύετε, μ’ αυτά που έγιναν;»
Χρήστος Γιανναράς: «Κοιτάξτε, είναι αλήθεια ότι ανασάναμε όλοι με την εμφάνιση και μόνο αυτού του ανθρώπου, ο οποίος, η εικόνα του, δείχνει μια ποιότητα άλλης τάξεως που δεν την έχουμε συνηθίσει με τους πολιτικούς. Ένας άνθρωπος, ας μην τον περιγράψω, νομίζω ότι αυτά που είπα αρκούν. Είναι κατανοητά από όλους. Μια άλλη εικόνα, και κυρίως, η οποία παραπέμπει σε μια ανιδιοτέλεια, κατά τεκμήριο.
Βέβαια, αμέσως τον είδαμε να περιστοιχίζετε από όλο το θίασο επί σκηνής. Δηλαδή πάλι τα ίδια πρόσωπα και από τα δύο κόμματα εξουσίας, από τους ίδιους ανθρώπους και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις λίγο σκανδαλωδώς. Φιγούρες οι οποίες έχουν ταυτιστεί στη συνείδηση του λαού με την αποτυχία, με τη φαυλότητα, με την ανικανότητα, με τη μικρόνοια.
Εμφανίζονται σ’ ένα κυβερνητικό σχήμα πολυάριθμο. Και το ερώτημα είναι αν πράγματι αυτό που βλέπουμε ως εικόνα στον κύριο Παπαδήμο, η ποιότητα, αν μπορεί να τιθασεύσει και να αξιοποιήσει τόσο δεύτερο υλικό• τόσο υλικό δεσμευμένο στην ιδιοτέλεια, στη σκοπιμότητα, στη σαλοκαρδία. Εδώ βλέπετε, μέχρι ώρες πιο πριν, χειροκροτούσαν οι βουλευτές αυτοί οι οποίοι, οι 50, ξέρω ’γω, έβαλαν ένα τελεσίγραφο: “Επιτέλους, αμάν, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε αν γίνει πρωθυπουργός ο τάδε.”
Αυτοί όμως οι άνθρωποι λίγες ώρες πριν χειροκροτούσαν τον υπαίτιο για πολλά ανάλογα και βαρύτερα παραπτώματα αρχηγό τους.
Από την άλλη μεριά βλέπετε ότι η Νέα Δημοκρατία δεν είχε δίλημμα αν θα είναι Παπαδήμος ή Πετσάλνικος. Της ήταν το ίδιο. Για τον κύριο Σαμαρά αυτό που ενδιαφέρει είναι η 17η Φεβρουαρίου να γίνουν εκλογές μπας και γίνει πρωθυπουργός το συντομότερο δυνατόν.
Δέστε τώρα τι έγινε στην Ιταλία. Δεν το ξέρω πολύ καλά, ό,τι ακούω από τις ειδήσεις• διορθώστε με. Επιλέγουν έναν άνθρωπο που κάνανε προχθές και γερουσιαστή και θα του αναθέσουν, λέει, να κυβερνήσει εν λευκώ. Δηλαδή τι θα πει εν λευκώ; Αυτό που έπρεπε να γίνει κι εδώ: “Ελάτε κύριε Παπαδήμο, και από το φάσμα επιτέλους το πρώτο, το σωτήριο για τη χώρα, επίλεξε εσύ μόνος σου τους συνεργάτες σου. Θέλουμε μια ομάδα ανθρώπων, εμπιστευόμαστε εσένα, η οποία να βγάλει τη χώρα από την κρίση και να την οδηγήσει σε εκλογές.” Εγώ θα προσέθετα να την οδηγήσει σε συντακτική συνέλευση, σε καινούργιο Σύνταγμα.
Αυτό, ή επιτέλους – που αμέσως υπονομευόντουσαν τα πάντα – από το υπάρχον πολιτικό προσωπικό της Βουλής: “επίλεξε εσύ ένα επιτελείο, όσους χρειάζεσαι, δεκαπέντε, είκοσι ανθρώπους να κάνεις αυτό το έργο.”
Εδώ στήνουμε ένα σκηνικό, το θίασο όπως είπα πριν, και φωνάζουμε τον κύριο Παπαδήμο να χειριστεί αυτό το υλικό. Και μάλιστα, όπως ο ίδιος καυχάται – αυτό λίγο με απέλπισε ομολογώ – άνευ όρων! Καυχάται ο κύριος Παπαδήμος ότι δεν έθεσε κανέναν όρο!»
Δημοσιογράφος: «Καλά αυτό το είπε γιατί… τα κομματικά επιτελεία μεταξύ τους είχαν κάνει τις διαρροές και ήθελε να κλείσει αυτό το θέμα και να υπάρχει μια ισορροπία, να τον εμπιστευθούν.»
Χρήστος Γιανναράς: «Όλο το παιχνίδι… του μέλλοντος αυτής της κοινωνίας και της χώρας παίζεται στο κατά πόσο θα πάψουμε ή όχι να κάνουμε αβαρίες. Κατά πόσο θα συνεχίσουμε να ενεργούμε με βάση τι είπε ο ένας, τι είπε ο άλλος, ή τα κομματικά επιτελεία ή οτιδήποτε άλλο.
Και το κύριο ερώτημα: Σήμερα το πρόβλημα νομίζω ότι είναι πια πάρα πολύ σαφές – το έχουν πει σχεδόν κατά λέξη οι ξένοι που παρεμβαίνουν στην οικονομία μας και τη διευθύνουν – το πρόβλημα είναι θα καταλυθεί το αδηφάγο και σπάταλο κομματικό κράτος; Το πελατειακό κράτος; Ή θα κουρεύουμε αιωνίως το κοινωνικό κράτος;
Δηλαδή η πραγματικότητα της κρατικής μηχανής η οποία πρέπει να δουλέψει ποιοτικά. (…) Θα τα βάλουμε κάποτε με το κομματικό κράτος το οποίο μέχρι στιγμής παραμένει ανέπαφο; (…) Ο κύριος Παπαδήμος θα το κάνει αυτό;»
Δημοσιογράφος: «Έχετε δίκιο. (…)»
Χρήστος Γιανναράς: «Επιτρέψτε μου να πω ότι το καίριο κατά τη γνώμη μου… είναι, εάν θέλουμε πράγματι να μειώσουμε το κράτος, να απολύσουμε όσους διορίστηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια χωρίς ΑΣΕΠ. Δηλαδή τους διορισμένους με κομματικό σημείωμα. Δηλαδή να εξαρθρώσουμε τη λογική του πελατειακού κράτους, το ρουσφέτι. Αυτό αρκεί.»
Δημοσιογράφος: «Αρκεί και δείχνει μια κοινωνική δικαιοσύνη (…).»
Χρήστος Γιανναράς: «Κι ένα αίσθημα ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση… κι ότι τα διαχειρίζονται άνθρωποι, θα ξαναπώ τη λέξη, ανιδιοτελείς.»
Δημοσιογράφος: «Μήπως ο κύριος Παπαδήμος θα έπρεπε να πάρει μία εντολή για μεγαλύτερο χρόνο; Δεν σας το λέω στενά πολιτικά. Έχουμε αναλύσει όλες αυτές τις μέρες ότι δεν μπορεί να γίνει αυτό με τα κόμματα. Σας το λέω από την άποψη της κοινωνίας.»
Χρήστος Γιανναράς: «Εγώ αυτή την πολιτική λογική δεν την πολυκαταλαβαίνω. Καταλαβαίνω όμως τη λογική. Αυτή είναι η δουλειά μου. Το λογικό είναι ότι όταν καλείς έναν άνθρωπο αυτό σημαίνει ότι σαφώς απέτυχες. Κραυγάζει η αποτυχία σου και καλείς κάποιον να βάλει πλάτη. Δεν είναι δυνατόν να του βάλεις χρονικά όρια και μάλιστα τόσο ασφυκτικά, όταν ταυτόχρονα του ορίζεις τρία θέματα , τα οποία ήδη απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο και πάρα πολλή σοβαρή επιτελική δουλειά.
Εάν προχωρήσουμε και λίγο πάρα πάνω … καταλαβαίνουμε ότι, ακόμα κι αυτά τα τρία, ή και ανάλογα οικονομικά θέματα, απαιτούν μια κοινωνική παρέμβαση, δηλαδή κάποιες αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο που θ’ αλλάξουν τη νοοτροπία της λειτουργίας του Δημοσίου, δεν μπορεί να γίνει τίποτα χωρίς τέτοιες κοινωνικές παρεμβάσεις.
Μην ξεχνάτε ότι ζούμε τις συνέπειες ενός κοινωνικού μετασχηματισμού που έγινε στη δεκαετία του ’80 εσκεμμένα και προγραμματικά. Εάν δεν μεταβληθεί αυτό ο κοινωνικός μετασχηματισμός, κανένα οικονομικό μέτρο – συγνώμη που το λέω έτσι αποφθεγματικά αλλά νομίζω ότι είναι στοιχειωδώς λογικό να το συμπεριλάβει κανείς – κανένα οικονομικό μέτρο δεν μπορεί να είναι τελέσφορο.»
Δημοσιογράφος: «Σωστό είναι αυτό που λέτε…»
Χρήστος Γιανναράς: «Να υπάρχει ένας, πώς να το πω; Ένας άξονας αναφοράς, ένας στόχος ο οποίος μπορεί να συνεγείρει μία κοινωνική δυναμική. Εάν δεν υπάρχει τέτοιος στόχος, να το κάνω αυτό προς τι;
Είναι το ερώτημα που πολλές φορές θέτω, εάν μπορεί ο κάθε κρατικός λειτουργός να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του μέχρις ενός σημείου, τότε γιατί ο εφοριακός να μην κλέψει, γιατί ο γιατρός να μην πάρει φακελάκι, γιατί ο πολιτικός…»
Δημοσιογράφος: «Με παραδείγματα. Η κοινωνία λειτουργεί με παραδείγματα.»
Χρήστος Γιανναράς: «Εάν η κοινωνία δεν έχει, όχι με την έννοια του ηθικού παραδείγματος, αλλά να έχει μια απάντηση ρεαλιστική σ’ αυτό το ΓΙΑΤΙ. Εάν εγώ έχω την ευκαιρία στη ζωή μου, μία φορά στη μίζερη ζωή μου, να βάλω στην τσέπη 500 εκατομμύρια, να το αρνηθώ αυτό γιατί; Πρέπει να ’χω κάτι άλλο που να μου δίνει περισσότερη χαρά. Το έχω;
Εκεί παίζεται το παιχνίδι. Μπορώ να δώσω στην κοινωνία ένα όραμα, όραμα κοινωνίας σχέσεων; Να ξαναγίνουμε κοινωνία. Είμαστε ζούγκλα πια. Μια χαρά η οποία να δικαιολογεί τη θυσία. Θα θυσιάσω το εγώ μου γιατί αυτή η κοινωνία μου προσφέρει μία άλλη δυνατότητα. Μια άλλη ποιότητα ζωής.»
Δημοσιογράφος: «Να σας ρωτήσω κάτι: εσείς πιστεύετε ότι, είπατε λίγο πριν, ότι στο πρόσωπο του κυρίου Παπαδήμου, εντάξει, νιώσατε κάπως καλύτερα, να πω τη λέξη.»
Χρήστος Γιανναράς: «Όχι απλώς καλύτερα. Ανασάναμε ύστερα από τις τελευταίες μέρες που είχαμε περάσει.»
Δημοσιογράφος: «Διασυρμού, του απόλυτου διασυρμού. Εγώ διάβασα και το κείμενό σας στην Καθημερινή που ήτανε πολύ πιο καυστικό από αυτά που λέτε τώρα. Έτσι;»
Χρήστος Γιανναράς: «Δεν ξέρω, πάντως τα ίδια προσπαθώ να λέω.»
Δημοσιογράφος: «Κοιτάξτε, νομίζω ότι δίνει την εικόνα, και οι πληροφορίες αυτό λένε, ότι είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν έχει κομματική ένταξη. Αυτό είναι μέγιστο. Όταν λέω κομματική ένταξη δε λέω να μην πιστεύει στο Α’ ή στο Β’, να προτιμά το Α’ ή το Β’, αλλά να μην έχει εμπλακεί στην ψυχοπαθητική ασθένεια να ανήκει.»
Δημοσιογράφος: «Και οι κινήσεις του να μην έχουν σκοπιμότητα… κομματική σκοπιμότητα.»
Χρήστος Γιανναράς: «Βλέπετε, κύριε Χασαπόπουλε, οι άνθρωποι των κομμάτων, συγνώμη που το λέω, αλλά επειδή είναι πόνος αυτός. Έχω φίλους πολύ κοντινούς μου οι οποίοι κάποια στιγμή μπήκανε στην πολιτική. Λέτε και τους άγγιξε το ραβδάκι της Κίρκης. Μεταβλήθηκε ο τρόπος που σκέπτονται. Μεταβλήθηκε ο τρόπος που αντιδρούν. Αρρωσταίνουν οι άνθρωποι. Και κυριολεκτώ διότι είναι ψυχιατρική νόσος η απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Ξαναλέω τη φράση: Απώλεια επαφής με την πραγματικότητα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει γύρω τους. Δεν μπορούν να καταλάβουν πού έχει φτάσει αυτή η χώρα κι αυτή η κοινωνία.»
Δημοσιογράφος: «Πιστεύετε ότι θα προσπαθήσουν να αποδομήσουν την εικόνα του κυρίου Παπαδήμου τα κομματικά επιτελεία;»
Χρήστος Γιανναράς: «Φοβάμαι ότι αυτό δεν θα το αποφασίσουν. Αυτό θα λειτουργήσει νομοτελειακά, μηχανικά.»
Δημοσιογράφος: «Ασυνείδητα, διότι έτσι έχουν συνηθίσει να κάνουν. Μήπως αυτός είναι κι ένας φόβος, γιατί μια τέτοια παρουσία που είναι έξω από τα κόμματα μπορεί να δημιουργήσει μια καλύτερη ελπίδα στην κοινωνία, και τα κόμματα δεν θέλουν ν’ αναμετρηθούν μ’ αυτό;»
Χρήστος Γιανναράς: «Αυτό που πράγματι αξίζει να το θέσει κανείς ως ερώτημα είναι γιατί έκαναν τέσσερις ημέρες να συμβιβαστούν με τη λύση Παπαδήμου. Νομίζω ότι η διαφορά μεταξύ Παπαδήμου και όλων των άλλων ονομάτων που ακούστηκαν ήταν σα να θέλετε να δώσουμε το βραβείο Νόμπελ, και συζητάτε μεταξύ Σεφέρη και… (…)
Αυτό κράτησε τέσσερις ημέρες. Γιατί; Η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι φοβούνται τη σύγκριση. Εάν ο Παπαδήμος έφτιαχνε μία κυβέρνηση Παπαδήμου, όχι μια κυβέρνηση σαν αυτή που του φορέσανε καπέλο, και μπορούσε με ελεύθερα χέρια για τέσσερις μήνες, για πέντε μήνες, να δουλέψει ανενόχλητος για να ξαναστήσει στον τόπο την οικονομία, ύστερα από πέντε μήνες θα γύρναγε κανείς να κοιτάξει αυτά τα αποτυχημένα ανθρωπάρια τα οποία προσπαθούν επί τόσα χρόνια τώρα να μας πείσουν για την αξία τους, και δεν κάνουμε τίποτα άλλο από το να μας επιβεβαιώνουν ότι είναι διανοητικά καθυστερημένοι;»
Δημοσιογράφος: «Το λέτε με πολύ πάθος αυτό, βλέπω… Και μπορεί να δημιουργήσει κάποιες οχλήσεις γι΄ αυτό το πράγμα, όταν αποκαλείτε ανθρωπάρια την πολιτική τάξη.»
Χρήστος Γιανναράς: «Κοιτάξτε, δεν αποκαλώ. Είναι η εκτίμησή μου, η οποία νομίζω ότι υπόκειται σε έλεγχο και σε επιβεβαίωση ή σε απόρριψη.»
Δημοσιογράφος: «Έτσι όπως πάμε, αν πετύχει αυτό το πείραμα, λέω αν πετύχει διότι ο χρόνος είναι πολύ μικρός και δεν έχει και νόημα ο ίδιος να προσπαθήσει σε τρεις μήνες να φτιάξει δικιά του κυβέρνηση – διότι ήθελε στελέχη έτοιμα να μπουν να τρέχουνε – αν πετύχει αυτό, ή αν ανασάνει κάπως το πράγμα, μπορεί η κοινωνία να μην τον αφήσει, να μην αφήσει τα κόμματα, πώς να σας το πω, να σταματήσει το έργο της μια τέτοια κυβέρνηση…
Ή να του πούνε, ας πούμε, αργότερα, ότι “αφού πέρασες το πρώτο τεστ, κάνε μια δικιά σου κυβέρνηση τώρα και προχώρα”. Η κοινωνία, όχι τα κόμματα.»
Χρήστος Γιανναράς: «Εάν, εκτός από αυτή την καθαρότητα που δείχνει, αν έχει και ταλέντο ο κύριος Παπαδήμος, τότε έστω και σε τέσσερις μήνες ο κόσμος θα ξαναβγεί στο Σύνταγμα και θα φωνάξει: Μόνο Παπαδήμος! Ελπίζω, αλλά αυτό είναι…»
Δημοσιογράφος: «Εμείς οι Έλληνες έχουμε την τάση μόλις έρχεται ένα καινούργιο πρόσωπο να το εξυψώνουμε και μετά να καταρρέει…»
Χρήστος Γιανναράς: «Είμαστε τόσο απελπισμένοι που ζητάμε μια αφορμή να αποθέσουμε ελπίδα…»
Δημοσιογράφος: «Το τελευταίο πράγμα ενός απελπισμένου είναι η ελπίδα. Δεν έχει τίποτα άλλο εκτός από την ελπίδα.»
Κύριε Γιανναρά, κατ’ αρχήν θεωρώ ότι είπατε αρκετές πικρές αλήθειες για το πολιτικό σύστημα στη συνέντευξή σας, και γι’ αυτό άλλωστε την ανάρτησα εδώ. Ωστόσο σας προτρέπω να διαβάσετε κάποια πράγματα για το βεβαρυμένο παρελθόν του κ. Παπαδήμου, εδώ, εδώ κι εδώ, ώστε να μην πέσετε σύντομα από τα σύννεφα και σοκαριστείτε απότομα.
Με όλο το σεβασμό, όμως, θα ήθελα να σας εγκαλέσω που δικαιολογείτε τη διαφθορά ελλείψει οράματος “κοινωνίας σχέσεων”, και για το ότι θεωρείτε “θυσία” την αυτονόητη όσο και επιβεβλημένη συμμόρφωση του κρατικού λειτουργού, αλλά και κάθε ανθρώπου, με τη συνείδησή του. Κρίμα κύριε Γιανναρά! Την ξεχάσατε τη συνείδηση; Ή μήπως αγνοείτε τον εσωτερικό άγραφο νόμο, το λύχνο του Θεού εντός ημών, τον πνευματικό σπόρο που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα ζώα; Κρίμα, διότι σας διαβάζουν χιλιάδες νέοι και περιμένουν από σας μια αχτίδα πνευματικού φωτός. Εσείς πότε θ’ αφυπνιστείτε πνευματικά, δάσκαλε της (αμπελο)φιλοσοφίας;
Όσο για την εμμονή σας ν’ απολυθούν όσοι προσελήφθησαν στο Δημόσιο με κομματικά σημειώματα τα τελευταία δέκα χρόνια, δεν μας είπατε πόσο αυστηρότερα πρέπει να τιμωρηθούν οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί, εκείνοι δηλαδή οι βολευτές και κομματάρχες που χορήγησαν τα σημειώματα παράνομου διορισμού. Ούτε μας είπατε τι θα φάνε οι οικογένειες εκείνων που θα απολυθούν, ή πώς θα πληρωθούν τα στεγαστικά δάνεια και οι άλλες τρέχουσες υποχρεώσεις των απολυμένων… Βλέπετε να υπάρχει καμιά ανάπτυξη για να βρουν δουλειά στον ιδιωτικό τομέα; Ήδη έχουμε ένα εκατομμύριο ανέργους. Τι θα φάνε αυτοί;
Μου έκανε πάντως εντύπωση ότι ξεχάσατε να στηλιτεύσετε τους φοροφυγάδες. Αυτοί, κατά τη γνώμη σας, δεν ευθύνονται για την πτώχευση της χώρας μας;
Κύριε Γιανναρά, ειλικρινά λυπάμαι που χρησιμοποιώ σκληρή γλώσσα για σας. Δεν έχω προηγούμενα μαζί σας, ούτε σας ξέρω ούτε με ξέρετε προσωπικά. Σας παρακολουθώ, όμως, πότε-πότε, και δυστυχώς απογοητεύομαι. Πάντως, ποτέ και για κανέναν από μας δεν είναι αργά για ανάνηψη από πλάνες, όσο είμαστε ακόμη ζωντανοί στη σκηνή…
Και κάτι άλλο: η εθνική παλιγγενεσία την οποία ονειρεύεστε δεν είναι έργο ενός ανδρός. Είναι πρωτίστως έργο των δασκάλων, όπως του λόγου σας, και αυτό είναι μια μακρά, πολύ μακρά και επίπονη διαδικασία. Μην περιμένετε λοιπόν θαύματα από το Λουκά Παπαδήμο, ή οποιονδήποτε άλλο σωτήρα, όταν δάσκαλοι στοιχειώδους, μέσης και ανώτερης εκπαίδευσης θεωρούν, όπως εσείς, θυσία και όχι καθήκον την αποχή από τη διαφθορά που τάχατες δίνει χαρά. Η αμαρτία δεν μπορεί να δίνει χαρά σε κανένα, κύριε Γιανναρά, όσο κρυφή κι αν μείνει… Απεναντίας, η διαφθορά φθείρει την ψυχή και τα σωθικά του διεφθαρμένου, διότι ο εσωτερικός νόμος είναι αμείλικτος.
Tags: Λουκάς Παπαδήμος, Χρήστος Γιανναράς
