Είναι μια ψεύτικη δημοκρατία χωρίς πραγματική εναλλακτική.
Τίποτα το περίεργο στη Γερμανία.
Το έπος «πρώτα είναι η σειρά σου και μετά είναι η σειρά μου» συνεχίζεται.
Το ίδιο που συμβαίνει στην Ιταλία εδώ και δεκαετίες θα συμβεί και στη Γερμανία. Στο τέλος θα σχηματίσουν μια κυβέρνηση που δεν θα διαφέρει σχεδόν καθόλου από την προηγούμενη.
Στο όνομα της σταθερότητας και της κυβερνησιμότητας, η CDU/CSU (Χριστιανοδημοκρατική και Χριστιανοσοσιαλιστική Ένωση) μαζί με το SPD (Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα) με ένα τρίτο πόδι μέσα, ίσως τους Πράσινους του πολεμοκάπηλου Baerbock, πιθανότατα θα συνεχίσουν να κυβερνούν. Για αυτό όμως θα πρέπει να περιμένουμε τα τελικά στοιχεία. Το μόνο που θ’ αλλάξει θα είναι ο τρόπος που θα το αφηγούνται στην κοινή γνώμη.
Δείτε μόνο ποιος είναι ο Friedrich Merz, ο επόμενος καγκελάριος. Ένας υπερεκατομμυριούχος τύπος, γιος αριστοκρατών και δεμένος με χέρια και με πόδια στους οικονομικούς κύκλους που έχουν σημασία: εργάστηκε επίσης στη BlackRock.
Για να βεβαιωθεί ότι δεν του έλειπε τίποτα, μετά τη νίκη του εμφανίστηκε ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του Mark Rutte, γραμματέα του ΝΑΤΟ, που χωρίς να χάσει χρόνο τού πέταξε το βέλος του καταναγκαστικού επανεξοπλισμού και της δαιμονοποίησης του ρωσικού «τέρατος».
Ένα από τα λίγα αξιοσημείωτα στοιχεία είναι το ξύλο που έφαγε ο Scholz, αυτός που πάντα γελάει, και το κάνει ακόμα και όταν ο Biden του λέει σε συνέντευξη Τύπου, πλάι-πλάι, ότι θα ανατινάξει το Nord Stream.
Συνεχίζεται λοιπόν η κατάρα όλων όσων ήθελαν να πετάξουν τον Putin από το παράθυρο του Κρεμλίνου. Στην ώρα τους με την πρώτη ευκαιρία αποβάλλονται ή δέχονται εκλογικούς ξυλοδαρμούς.
Μετά τους Johnson, Sunak, Trudeau, Sanna Marin, Biden, Kamala Harris, Macron (εδώ ο Macron είναι το ξεκάθαρο παράδειγμα του πώς λειτουργεί: έχασε ό,τι έπρεπε να χάσει, αλλά επειδή στα μεγάλα γουρούνια δεν άρεσε η εναλλακτική, φρόντισαν να παραμείνει στη Γαλλία, έστω και ως χαμένος!), τη Liz Truss και τον ακόλουθο Mario Draghi, ακόμη και ο Scholz εξευτελίστηκε από τη λαϊκή ψήφο.
Το πρόβλημα είναι ότι οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες επιφυλάσσουν πάντα για εσάς την “εναλλακτική” λύση που αφήνει την κατάσταση όπως ήταν πριν. Οπότε πας να ψηφίσεις για να αλλάξεις τα πράγματα και αυτά, είτε με τα πρόσωπα είτε με τα εκλογικά συστήματα, σε κάνουν να βρίσκεις πάντα την ίδια παλιά ιστορία. Έτσι, τελικά, όλα αλλάζουν για να μην αλλάξει τίποτα στη Γερμανία όπως και στην Ιταλία, στη Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και πάνω από όλα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Καταλαβαίνετε γιατί θέλουν να υπερασπιστούν αυτή τη «δημοκρατία» έστω και με βόμβες; Η αναφορά είναι στην έκρηξη που σημειώθηκε χθες στη Μασσαλία κοντά στο Γενικό Προξενείο της Ρωσίας.
Η ιστορία της προσάρτησης της πρώην Ανατολικής Γερμανίας στη Δυτική Γερμανία (διότι ήταν προσάρτηση και όχι επανένωση) έχει σαφείς ομοιότητες με την ιστορία των περιφερειακών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.
Η ιστορία της Ιταλίας τα τελευταία 30 χρόνια θυμίζει δυστυχώς εκείνη της πρώην ΛΔΓ (Ανατολική Γερμανία). Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ήταν γνωστό πώς θα τελείωνε: με την προοδευτική αποβιομηχάνιση των προσαρτημένων χωρών. Μια προσάρτηση που οδήγησε στην πλήρη και ταχεία αποβιομηχάνιση της Ανατολικής Γερμανίας, αυξημένη μετανάστευση από την Ανατολή στη Δύση και ένα τεράστιο χάσμα απασχόλησης και μισθών που επιμένει σήμερα μεταξύ εργαζομένων στην Ανατολή και τη Δύση. Μια ιστορία που μοιάζει πάρα πολύ, μα πάρα πολύ, με αυτήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.
Εξακολουθούν να υπάρχουν έντονες οικονομικές και κοινωνικές διαφορές μεταξύ της πρώην Δυτικής Γερμανίας (BRD) και της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (DDR): απλώς σκεφτείτε ότι ένας εργαζόμενος στην Ανατολή λαμβάνει μισθό ίσο με περίπου το 70% ενός εργαζόμενου στη Δύση (περίπου 13.000 ευρώ λιγότερα ετησίως) και ότι η ανεργία εξακολουθεί να είναι περίπου 50% υψηλότερη από ό,τι στη Δύση (και έχει επηρεάσει ένα εκατομμύριο πρώην πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας). Πολλές πόλεις και κωμοπόλεις, ειδικά στις αγροτικές περιοχές, έχουν ερημώσει.
Μια μελέτη του γερμανικού ερευνητικού ινστιτούτου IFO πριν από μερικά χρόνια αποκάλυψε ότι, ενώ το δυτικό τμήμα της Γερμανίας σήμερα έχει περισσότερους κατοίκους από ποτέ, το ανατολικό τμήμα έχει επιστρέψει στους κατοίκους που είχε το 1905.
Αυτές οι διαφορές αντικατοπτρίζονται επίσης σε μια ψήφο που είναι πολύ διαφορετική από αυτή που εκφράζεται στα Länder της Δύσης και η οποία τιμωρεί ιδιαίτερα τα κυβερνητικά κόμματα (απλώς δείτε την επιτυχία του AfD – Εναλλακτική για τη Γερμανία – στις τελευταίες εκλογές).
Μια έρευνα έδειξε ότι οι πολίτες της Ανατολικής Ευρώπης αισθάνονται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Είναι δύσκολο να διαφωνήσεις μαζί τους. Αλλά πάνω από όλα, όσο περνάει ο καιρός, είναι όλο και πιο δύσκολο να αποδοθούν αυτές οι διαφορές σε «αυτό που υπήρχε πριν». Όχι μόνο επειδή έχουν περάσει 35 χρόνια από την πτώση του Τείχους, και επειδή ο Kohl είχε υποσχεθεί «ανθισμένα τοπία» στην Ανατολή σε δύο ή τρία χρόνια, αλλά για έναν πιο ουσιαστικό λόγο: επειδή μεγάλο μέρος του κενού που δεν κλείνει μεταξύ Ανατολής και Δύσης διευρύνθηκε με την ενοποίηση, λόγω του τρόπου με τον οποίο επιτεύχθηκε.
Η πολιτική ενοποίηση έγινε στις 3 Οκτωβρίου 1990. Είχε προηγηθεί, την 1η Ιουλίου 1990, μια βιαστική και κακώς σχεδιασμένη νομισματική ένωση. Βιαστικά, επειδή συνέβη ελλείψει οικονομικής σύγκλισης (για τον λόγο αυτό οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες της κυβέρνησης της Βόννης είχαν συμβουλεύσει να μην το κάνει). Ο πολιτικός στόχος «να το κάνουμε γρήγορα», να επιτευχθεί πολιτική ενότητα μεταξύ των δύο Γερμανιών το συντομότερο δυνατό, θυσίασε στην πραγματικότητα τη δυνατότητα μιας πιο ισορροπημένης οικονομικής ένωσης που θα ήταν λιγότερο τραυματική για τις ανατολικές περιοχές.
Για να χειροτερέψουν τα πράγματα, η νομισματική ένωση είχε επίσης κακή σύλληψη: στην πραγματικότητα, καθιέρωσε μια συναλλαγματική ισοτιμία στην αρχική αξία των δύο νομισμάτων μεταξύ των οποίων οι συναλλαγματικές ισοτιμίες στο τέλος του 1989 ρυθμίζονταν σύμφωνα με μια αναλογία 1 προς 4,44 (δηλαδή, 1 Δυτικό Μάρκο ισοδυναμούσε με 4,44 ανατολικά μάρκα).
Φαινομενικά, ήταν ένα δώρο στους καταναλωτές της Ανατολής. Στην πραγματικότητα, αντιπροσώπευε την καταστροφή των ανατολικών επιχειρήσεων, όπου οι τιμές αυξήθηκαν αυτόματα κατά 350%. Το αποτέλεσμα ήταν η άμεση κατάρρευση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ανατολή (-35% μόνο τον Ιούλιο του 1990), οι μαζικές απολύσεις και η εικονική χρεοκοπία των περισσότερων εταιρειών της Ανατολικής Γερμανίας.
Αυτές οι εταιρείες στη συνέχεια ιδιωτικοποιήθηκαν όλες μέσα σε λίγα χρόνια σε γελοίες τιμές ή απλώς ρευστοποιήθηκαν από έναν οργανισμό, τον Treuhandanstalt, ο οποίος λειτουργούσε με αμφίβολο τουλάχιστον τρόπο. Το αποτέλεσμα ήταν σε κάθε περίπτωση μια διαδικασία αποβιομηχάνισης χωρίς προηγούμενο στην Ευρώπη, οι συνέπειες της οποίας πληρώνονται ακόμη και σήμερα. Ακόμη και με πολιτικούς όρους.
Μεταξύ 1989 και 1991, το ΑΕΠ της πρώην ΛΔΓ κατέρρευσε κατά 44% (στην Ελλάδα το ΑΕΠ κατέρρευσε κατά 26% σε αρκετά χρόνια). Η βιομηχανική παραγωγή κατέρρευσε κατά 65% και οι εξαγωγές κατέρρευσαν. Η Ανατολική Γερμανία ήταν μια από τις πιο προηγμένες χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ με τρεις αγορές: την εσωτερική αγορά, τη δυτική και αυτή των ανατολικών χωρών. Με την εισαγωγή του δυτικού μάρκου, οι εταιρείες έχασαν και τις τρεις αυτές αγορές. Τα δυτικά προϊόντα ήταν πιο ανταγωνιστικά στην εγχώρια αγορά.
Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι κατέφυγαν από την Ανατολή στη Δύση, ενώ μόνο 1,5 εκατομμύρια από τη Δύση στην Ανατολή. Ένα εκατομμύριο και 800 χιλιάδες άνεργοι. Ακόμη και σήμερα, ένας Ανατολικός έχει διπλάσιες πιθανότητες να μείνει άνεργος από έναν Δυτικό και, αν εργάζεται, κερδίζει περίπου το 70% ενός δυτικού εργάτη.
Η αρχική αξία του Treuhandanstalt (Ίδρυμα Ιδιωτικοποιήσεων της Ανατ. Γερμανίας) υπολογίστηκε σε 600 δισεκατομμύρια Δυτικά Μάρκα, αριθμούς πριν από 35 χρόνια. Όχι μόνο δεν απέμεινε κανένα σημάδι από αυτά τα 600 δισεκατομμύρια, αλλά στο τέλος του ξεπουλήματος το ίδρυμα υπερηφανευόταν για μια τρύπα άνω των 250 δισεκατομμυρίων μάρκων.
Όλες οι εταιρείες αντιμετώπισαν δυσκολίες λόγω της ακραίας ανατίμησης του νομίσματος. Περισσότερες από 7.100 εταιρείες πουλήθηκαν σε μειωμένη τιμή σε φίλους επιχειρηματίες στη Δύση. Χάθηκαν εκατομμύρια μάρκα στην Ανατολική Γερμανία. Έτσι, ένα μέρος της χώρας έγινε δομικά εξαρτημένο από το πιο βιομηχανοποιημένο. Η κατανάλωση πρέπει να χρηματοδοτηθεί. Πρέπει να δοθεί εισόδημα σε όσους δεν έχουν πλέον δουλειά. Με δημοσιονομικές μεταβιβάσεις.
Ακόμη και σήμερα, λίγο λιγότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Ανατολικής Γερμανίας έχει το μεγαλύτερο μέρος της εισοδηματικής βάσης που προέρχεται από αυτά τα μέσα. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, θα χρειαστούν άλλα 30 χρόνια για να φτάσει η Ανατολή στις συνθήκες της Δύσης.
Ο Νότος ήταν το φάντασμα της ενοποίησης, ο κίνδυνος του νοτιοδυτικισμού της Ανατολής. Ορισμένοι Γερμανοί οικονομολόγοι –όπως ο Thomas G. Betz– έχουν φτάσει στο σημείο να δηλώσουν ότι «η έννοια του Νότου για την Ανατολική Γερμανία είναι ένα άδικο κομπλιμέντο».
Μάλιστα, η Νότια Ιταλία έχει εμπορικό έλλειμμα έναντι της Βόρειας 12,5%, ενώ η Ανατολική Γερμανία έχει έλλειμμα 45% σε σύγκριση με τη Δυτική.
Μια αξία που παραμένει σημείο αναφοράς αφού δεν υπάρχουν παραδείγματα ανάλογης κατάστασης στην ιστορία. Το 47% των ενηλίκων της Ανατολικής Γερμανίας επιβιώνει κυρίως χάρη στην πρόνοια.
Ένα σημαντικό μάθημα από αυτή τη θλιβερή ιστορία είναι ότι τα χρήματα δεν είναι ποτέ απλά χρήματα. Κάθε νόμισμα ενσωματώνει ένα νομικό σύστημα. Είναι μέθοδος διακυβέρνησης.
————————————
Ευχαριστίες στον Pietropaolo Branca, τον Giuseppe Salamone και στον Gilberto Trombetta
Ο Κλαούντιο Ρέστα γεννήθηκε στη Γένοβα της Ιταλίας το 1958, είναι πολίτης του κόσμου (Σπινόζα), φιλόσοφος και διεπιστημονικός ειδικός, ω, και καλλιτέχνης.
Μεγάλωσε σε μια οικογένεια επιστημόνων όπου πολλές επιστήμες αντιπροσωπεύονταν από τη φιλοσοφία έως την ψυχανάλυση, από τα οικονομικά στην ιστορία, από τα μαθηματικά στη φυσική, και όπου αυτές οι επιστήμες ήταν αντικείμενο δημόσιας προβολής από τα μέλη της οικογένειάς τους, και όλοι όσοι ήταν μέρος μπορούσαν να συμμετάσχουν σε έναν δημόσιο οικογενειακό διάλογο/συζήτηση για αυτά τα θέματα, αν το ήθελαν. Διαβάστε το πλήρες βιογραφικό
Τελευταία άρθρα (2023-Σήμερα)
Αρχειοθετημένα άρθρα (2019-2022)
Μετάφραση από τη Μαρία Σεφέρου
