May 6, 2024
Και στην περίπτωση των σημερινών ευρωπαϊκών οικονομιών το θανάσιμο, ο «συντελεστής Kissinger», συνίσταται στην οικονομική αυτοκτονία που τους επιβλήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και κορυφώθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά προετοιμαζόταν και υποκινείτο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η αυτοκαταστροφική ροπή της ηπείρου μας είχε προβλεφθεί από τον Νίτσε πριν από δύο αιώνες με την έννοια του «Ευρωπαϊκού μηδενισμού» (European Nihilism).
Η πρόβα του ήταν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι του εικοστού αιώνα και η πορεία προς την τελική λύση ξεκίνησε με την υποτέλεια προς τις ΗΠΑ που ιδρύθηκε μετά το 1945.
Η υποταγή της Ευρώπης δεν ήταν γραμμική. Εκτυλίχθηκε σε εναλλασσόμενες φάσεις, με περιόδους ανεξαρτησίας κατά τις οποίες η Γηραιά Ήπειρος ανακτούσε την κυριαρχία της.
Το πιο σημαντικό τράνταγμα προκάλεσε η γέννηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενός νομίσματος, του ευρώ, δυνητικά μιας εναλλακτικής λύσης στο δολάριο. Αλλά στη συνέχεια η Ευρώπη έπεφτε όλο και πιο κάτω, μέχρι την τρέχουσα τερματική φάση.
Η ρήξη με τη Ρωσία το 2022, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αντιστρέφει την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ανατολή και ακυρώνει τη φόρμουλα του καπιταλισμού της. Αυτή η ρήξη συνεπάγεται τρεις θανατηφόρες συνέπειες, που προορίζονται να επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια, εκτός εάν υπαγορευθούν αντιδράσεις από το ένστικτο της επιβίωσης.
Η πρώτη συνέπεια είναι η συνέχιση της μακροχρόνιας στασιμότητας του ευρωπαϊκού καπιταλισμού που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970. Οι προβλέψεις του Νομισματικού Ταμείου είναι σαφείς: η αύξηση του ΑΕΠ της Ένωσης θα παραμείνει κοντά στο μηδέν για τουλάχιστον τρία χρόνια, σε αντίθεση με αυτό των ΗΠΑ, της Ρωσίας και του υπόλοιπου κόσμου.
Η διακοπή οφείλεται κυρίως στις κυρώσεις κατά του πετρελαίου και του φυσικού αερίου το οποίο η Ευρώπη αγόραζε σε χαμηλές τιμές από τη Ρωσία πριν το 2022. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο που μετά το ξέσπασμα του πολέμου αγοράζονται από τις ΗΠΑ σε τιμές έως και 4-5 φορές ανώτερες!
Κανείς δεν μιλά για τους πραγματικούς όρους του ζητήματος του ενεργειακού εφοδιασμού. Θα βρείτε εκατοντάδες άρθρα σχετικά με το πόσο καλοί ήμασταν στη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία σε διάστημα ενός έτους, χωρίς σχεδόν κανένα από αυτά να μιλά για τις τρελές τιμές των λογαριασμών ενέργειας που καταβάλλονται τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ΗΠΑ έχουν ωθήσει τους Ευρωπαίους συμμάχους τους σε ακραίες κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη των εχθροπραξιών πίεσαν την Ουκρανία να πολεμήσει, αντί να συνάψουν μια ήδη σχεδόν διαπραγματευθείσα συμφωνία. Και ολοκλήρωσαν τη δουλειά καταστρέφοντας τον αγωγό Nord Stream τον Σεπτέμβριο του 2022: όλα στο φως της ημέρας, αφού ο Biden είχε προειδοποιήσει τους συμμάχους ότι ο αγωγός ήταν τελειωμένος. (Δείτε εδώ)
Μια πράξη πολέμου εναντίον της Γερμανίας που την κατάπιε η ελίτ της σαν να μην ήταν τίποτα. Με αυτές τις μεθόδους οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εξασφαλίσει την πρώτη θέση μεταξύ των εξαγωγέων υγροποιημένου αερίου στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Επιπλέον, η Ευρώπη έχει γίνει ο πρώτος προορισμός για το πετρέλαιό τους: 1,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα σε σύγκριση με 1,7 προς την Ασία και την Ωκεανία.
Ένα χτύπημα “τύπου Kissinger” κατά των υπερατλαντικών συμμάχων το οποίο το κέντρο Bruegel υπολόγισε ότι κόστισε σχεδόν 1,5% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα πλήγμα που είναι το μεγαλύτερο κόστος του πολέμου του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας. Προστιθέμενo στις δαπάνες για εξοπλισμούς και στο άλλο κόστος της επιθετικότητας, βρισκόμαστε περίπου –σύμφωνα και πάλι με το Bruegel– στα 316 δισεκατομμύρια ευρώ, ίσο με το 2% του ΑΕΠ της Ένωσης το 2022. Ένα νούμερο που αυξήθηκε το 2023 και αντιστοιχεί, συμπτωματικά, στη διαφορά μεταξύ +2,4 του ΑΕΠ των ΗΠΑ και +0,4 της Ένωσης.
Όλα αυτά μέσω συμβάσεων-χαλιναριών που υπέγραψαν με τις ΗΠΑ η Von der Leyen και διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες προστατεύουν τον Θείο Sam από τυχόν αλλαγές από τον αντισυμβαλλόμενο μέσα από προθεσμίες πολλαπλών πενταετιών.
Επιπλέον, η αύξηση των τιμών της ενέργειας ευθύνεται για το 40% της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρώπη. Και άλλο 40% οφείλεται στα υπερκέρδη των ευρωπαίων εισαγωγέων φυσικού αερίου.
Δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς, λοιπόν, αν το blog Politico.eu συλλέγει τα ξεσπάσματα ανώτερων ηγετών των Βρυξελλών «εξαγριωμένων με την κυβέρνηση Biden που συσσωρεύει τεράστια περιουσία μέσω του πολέμου εις βάρος των ευρωπαϊκών χωρών.
“Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η χώρα που κερδίζει τα περισσότερα από τον πόλεμο επειδή πουλάει περισσότερο φυσικό αέριο σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάει περισσότερα όπλα» (24.11.2022). Αλλά η ιστορία του ευρωπαϊκού μηδενισμού δεν σταματά εδώ.
Το δεύτερο θανατηφόρο στοιχείο είναι η απότομη απώλεια ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σε σύγκριση με τις αμερικανικές που προκαλείται από την άνοδο των τιμών της ενέργειας.
Δεν υπάρχει τοπική μεταποιητική βιομηχανία που να μπορεί να αντέξει ενεργειακό κόστος 4 φορές υψηλότερο από αυτό που γεννάται από τον ανταγωνισμό.
Δεν θα βρείτε καμία αναφορά στον «συντελεστή Kissinger» στις αγωνιώδεις και δειλές αναφορές του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Draghi και του Letta για το μέλλον του ευρωπαϊκού συστήματος.
Η πιο χτυπημένη (ή μάλλον, αυτοχτυπημένη) χώρα είναι η Γερμανία, η οποία γίνεται μάρτυρας της καταστροφής της βιομηχανικής της βάσης και της φυγής εκατοντάδων εταιρειών της στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τελευταίες προσελκύονται επίσης από τα κίνητρα του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού.
Ένα μείγμα ευνοϊκών μέτρων ισοδύναμων με την περιβόητη «κρατική βοήθεια» από τις Βρυξέλλες που ο Biden μοιράζει ελεύθερα στους «φίλους» του πέρα από τον Ατλαντικό για να μεταφερθούν ολόκληρες μονάδες του μηχανισμού παραγωγής τους στις ΗΠΑ.
Η θρυλική Γερμανία έχει γίνει μια χώρα σε διαδικασία αποβιομηχάνισης καθώς και το έθνος με τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ όλων των προηγμένων οικονομιών: ΑΕΠ στο -0,3% το 2023-24. (Δείτε εδώ)
Η τρίτη θανατηφόρα δόση που πρέπει να καταπιεί η Ευρώπη είναι το τέλος του αναπτυξιακού της μοντέλου των τελευταίων τριάντα ετών, με βάση τη Ρωσία και την Κίνα. Ήταν ο ίδιος ο Josep Borrell που δήλωσε ειλικρινά στους πρεσβευτές της ΕΕ, τον Οκτώβριο του 2022, ότι:
«Η ευημερία μας βασίστηκε στην Κίνα και τη Ρωσία: ενέργεια και αγορά. Φτηνή ενέργεια από τη Ρωσία και πρόσβαση στην κινεζική αγορά για εισαγωγές, εξαγωγές, επενδύσεις και φθηνά καταναλωτικά αγαθά… Αυτός ο κόσμος δεν υπάρχει πια».
Η παρακμή αυτής της φόρμουλας ανάπτυξης έχει ωθήσει ό,τι έχει απομείνει από τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό σε αδιέξοδο. Η Ρωσία αντέδρασε στη σύγκρουση με την Ευρώπη επιταχύνοντας την ένταξή της σε έναν όλο και πιο επιτυχημένο ασιατικό οικονομικό χώρο. Σε μόλις δύο χρόνια, το εμπόριο της Ρωσίας με την Ασία έφτασε από το 26 στο 71%.
Σε αυτόν τον χώρο, η Κίνα και η Ινδία γίνονται ακόμη πιο ανταγωνιστικές σε σύγκριση με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες χάρη στην έκπτωση στις τιμές των υδρογονανθράκων που εισάγονται τώρα από τη Ρωσία. Ένας χώρος που έχει γίνει επίσης πιο ασφαλής επειδή οι συναλλαγές μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων στην Ασία γίνονται πλέον μέσω των εθνικών τους νομισμάτων αντί δολαρίων.
Υπάρχει κάποιος που μπορεί να επιβεβαιώσει, λοιπόν, ότι υπάρχει ένα μοντέλο ανάπτυξης του ευρωπαϊκού καπιταλισμού εναλλακτικό σε αυτό που μόλις καταστράφηκε από τον «συντελεστή Kissinger»; Θα αντικατασταθεί ποτέ η νεοφιλελεύθερη φλυαρία για «περισσότερη αγορά» και «περισσότερη Ευρώπη» από μια αξιόπιστη νέα αφήγηση για τη θέση της Ευρώπης στη μετα-αμερικανική και πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων που έχει πλέον εμφανιστεί ξεκάθαρα;
Με πολλές ευχαριστίες στον Pino Arlacchi.
Μετάφραση από τη Μαρία Σεφέρου
Ο Claudio Resta γεννήθηκε στη Γένοβα της Ιταλίας το 1958, είναι πολίτης του κόσμου (Σπινόζα), αντικομφορμιστής φιλόσοφος και διεπιστημονικός ειδικός, ω, και καλλιτέχνης.
Μεγάλωσε σε μια οικογένεια επιστημόνων όπου πολλές επιστήμες αντιπροσωπεύονταν από τη φιλοσοφία έως την ψυχανάλυση, από την οικονομία έως την ιστορία, από τα μαθηματικά έως τη φυσική, και όπου αυτές οι επιστήμες υποβλήθηκαν σε δημόσια προβολή από τους ειδικούς των θεμάτων – μέλη της οικογένειάς τους… Διαβάστε το πλήρες βιογραφικό.
